Bài Đánh giá phim: Arrival - Một hành trình khai sáng đầy mơ hồ, đậm chất viễn tưởng
Arrival (2016) - 'xếp hình' với ngôn ngữ
Tâm lý khán giả đang và sau khi xem phim này có hai loại. Loại
một chán chường, uể oải, đỉnh điểm là ra về giữa chừng. Loại hai căng thẳng,
nghiêm trọng, chăm chú săm soi từng chi tiết của phim. Cũng có thể tồn tại loại
ba, nhưng người viết bài không biết mô tả như thế nào với kiến thức ngôn ngữ và
thế giới quan cực kỳ hạn hẹp đã được 'Arrival' khai sáng phần nào sau khi lãnh
hội tư tưởng 'giải phóng giác quan chỉ qua ngôn ngữ'.
Phim vay mượn các giả thuyết từ phạm trù "ngôn ngữ",
lấy "thời gian" làm công cụ để kể một câu chuyện sci-fi chậm rãi, có
một dòng thời gian chính cùng các cảnh quay lộn tùng phèo, thích hợp với khán
giả vừa xem vừa nín thở, cóp nhặt từng chi tiết trên màn hình để giải đố trong
thời gian thực.
'Arrival' khiến khán giả cảm nhận được cảm giác hoài nghi, mơ
hồ, hối hả, dồn dập, lo sợ... như chính nhân vật chính trước quỹ thời gian và
nguồn dữ liệu giới hạn từ người ngoài hành tinh. Nếu như mục đích của nữ chính
là tìm ra lời đáp cho câu hỏi: "Mục đích của bạn khi đến Trái Đất là
gì?" thì mục đích của khán giả (một khi đã quyết không bỏ về) là giải đố cốt
truyện từ dữ liệu ít ỏi, những cảnh quay phi tuyến tính, lời thoại ẩn chứa đầy
nghịch lý... Điểm chung bỗng xuất hiện giữa hai đối tượng, tồn tại song song,
cách nhau chỉ một cái màn bạc!
Với những dữ kiện trên đây, 'Arrival' thành công trót lọt
trong việc đưa khán giả vào mê cung giả thuyết thường thấy trong những phim
sci-fi. Cứ mỗi nghịch lý phát sinh là mở ra cánh cửa cho một giả thuyết mới. Do
đó, từng khán giả được phim trao cho quyền vẽ trên cốt truyện của riêng mình
nhưng vẫn đảm bảo xoay quanh mạch phim chính: hành trình lĩnh hội ngôn ngữ
ngoài hành tinh của một nhà ngôn ngữ học.
'Arrival' có lẽ là một phim cực kỳ khó xem với những ai đã
quen với kiểu hành động như 'Independence Day', kinh dị như 'Aliens', phiêu lưu
như 'Interstellar', giật gân như 'Gravity'... Một phim khác cho torune cảm giác
gần giống nhất với cảm giác khi xem 'Arrival' là 'Coherence'. Hai cốt truyện đều
theo trường phái 'ít mà nhiều' (less is more). Phim cho khán giả dữ kiện không
chỉ để giải đố mà để rơi vào 'bẫy tâm lý' tương tự như nhân vật. Khác với
'Coherence', cách hành xử của nhân vật chính trong 'Arrival' có phần 'uyên bác'
hơn (cũng bởi nhân vật là người có trình độ học thức cao).
Một tình tiết tâm đắc trong 'Arrival' là phim đưa ra
"thuyết tương đối của ngôn ngữ" (đại khái: một ngôn ngữ ảnh hưởng, thậm
chí giới hạn, thế giới quan và phạm trù hiểu biết của người sử dụng ngôn ngữ
đó), sau đó lèo lái cốt truyện để cho ra hàng loạt hệ quả cho giả thuyết này.
[Phương pháp này được rất nhiều phim sci-fi áp dụng].
Điểm tiếp theo của phim khiến mình thích nằm ở cách nhà làm
phim vận dụng âm thanh và đồ họa để vẽ nên bối cảnh, chiếc tàu, người ngoài
tinh... Mọi thứ rất chừng mực, giữ một khoảng cách nhất định với nhân vật lẫn
khán giả. Từ đó, những cơ hội tương tác đầy thận trọng giữa đôi bên lại là những
điểm nút gây căng thẳng, kịch thích. Nó không huỵt toẹt như cách mà những
'Independence Day' hay 'Aliens' rập khuôn rằng người ngoài hành tinh luôn xấu
trong khi kết quả tạo hình của các 'alien' lại là hình ảnh phản chiếu từ ác mộng
của con người, ác mộng bị đóng khung trong thế giới quan của họ.
Có thể ví 'Arrival' như một quyển sách. Khán giả là người đọc,
lật từng trang, không ngừng tưởng tượng ra những gì đang hiện diện trước mặt
mình. Phim định hướng nhưng không áp đặt quan điểm của nó lên tâm trí khán giả,
mang đến những thứ mà họ có thể hoặc không thể nghĩ ra. Một hành trình khai
sáng đầy mơ hồ, đậm chất viễn tưởng.
Theo: Hdvietnam
